ปกิตฺตมาเนน ยถา ยถา โข ราชญฺญ สมณพฺราหฺมณา สีลวนฺโต กลฺยาณธมฺมา จิรํ
ทีฆมทฺธานํ โลเก ติฏฺฐนฺติ ตถา ตถา พหุชนหิตาย ปฏิปชฺชนฺติ พหุชนสุขาย โลกานุกมฺปาย
อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานนฺติ ฯ เกน ปน การเณน ภควา สมาทเปสิ ชาติปิ
มหาราช ทุกฺขา ชราปิ ทุกฺขา พฺยาธิปิ ทุกฺขา มาณํปิ ทุกฺขํ โสกปริเทวทุกฺข-
โทมนสฺสุปายาสาปิ ทุกฺขา อปฺปิเยหิ สมฺปโยโคปิ ทุกฺโข ปิเยหิ วิปฺปโยโคปิ ทุกฺโข
มาตาปิตุมาณํปิ ภาตุภคินิมรณํปิ ปุตฺตธีตุทารมรณํปิ ญาติมรณํปิ ทุกฺขํ ญาติพฺยาสนํปิ
โรคพฺยสนํปิ โภคพฺยสนํปิ สีลพฺยสนํปิ ทิฏฺฐิพฺยสนํปิ ทุกฺขํ ราชภยํปิ โจรภยํปิ สเวรภยํปิ
ทุพฺภิกฺขภยปิ อคฺคิภยํปิ อุทกภยํปิ อุมฺมิภยํปิ กุมฺภิลภยํปิ อาวฏฺฏภยํปิ สุสุกาภยํปิ
อตฺตานุวาทภยํปิ ปรานุวาทภยํปิ อสิโลกภยํปิ ปริสสารชฺชภยํปิ ทณฺฑภยํปิ ทุคฺคติภยํปิ
อาชีวิกภยํปิ มรณภยํปิ สพฺพนฺตํ ทุกฺขํ หตฺถจฺเฉทํ ปาทจฺเฉทํ กณฺณจฺเฉทํ นาสจฺเฉทํ
มุขจฺเฉทํ พิลงฺคถาลกํ สงฺขมุณฺฑิกํ ราหุมุขํ โชติมาลํ หตฺถปชฺโชติกํ เอรกวาสิกํ จิรวาสิกํ
เอเณยฺยกํ พลิสมํสกํ กหาปณกํ ขารปตฺติจฺฉกํ ปลิฆปริวตฺติกํ ปลาสปีฬกํ ตตฺเตน เตเลน
อาสิญฺจนํ สุนขขาทาปนํ สูลอาโรหนนฺติ เอวรูปานิ มหาราช อเนกวิธานิ ทุกฺขานิ
สํสารโสตคโต สตฺโต อนุภวติ ฯ ยถา มหาราช หิมวนฺเต ปพฺพเต อภิวุฏฺฐํ อุทกํ
คงฺคาย นทิยา ปาสาณสกฺขรขรมรุมพอาวาฏคกฺกรสุสรุกฺขกลฺโลลอูมิอาวรณนีวรณมูลิกสาขาสุ
ปริโยตฺถรติ เอวเมว โข มหาราช เอวรูปานิ พหุวิธานิ เอนกวิธานิ ทุกฺขานิ สํสารโสตคโต
อนุภวติ ฯ ปวตฺตํ มหาราช ทุกฺขํ อปฺปวตฺตํ สุขํ อปฺปวตฺตสฺส คุณํ ปวตฺเต จ ภยํ
ทีปยมาโน ภควา อปฺปวตฺตสฺส สจฺฉิกิริยาย ชาติชราพฺยาธิมรณสฺส สมติกฺกมาย
สมาทเปสิ ฯ อิทเมตฺถ มหาราช การณํ เยน การเณน ภควา สมาทเปสีติ ฯ สาธุ
ภนฺเต นาคเสน ปญฺโห ตยา สุนิทฺทิฏฺโฐ สุกถิโต กาณํ อุปเนตีติ ฯ

อตฺตนิปาตนปญฺโห ตติโย

ภนฺเต นาคเสน ภาสิตํ เจตํ ภควตา เมตฺตาย ภิกฺขเว เจโตวิมุตฺติยา อาเสวิตาย
ภาวิตาย พหุลีกตาย ยานีกตาย วตฺถุกตาย อนุฏฺฐิตาย ปริจิตาย สุสมารทฺธาย
เอกาทสานิสํสา ปาฏิกงฺขา ฯ กตเม เอกาทส ฯ สุขํ สุปติ สุขํ ปฏิพุชฺฌติ น ปาปกํ
สุปินํ ปสฺสติ มนุสฺสานํ ปิโย โหติ อมนุสฺสานํ ปิโย โหติ เทวตา รกฺขนฺติ นาสฺส
อคฺคิ วา วิสํ วา สตฺถํ กมติ ตุวฏํ จิตฺตํ สมาธิยติ มุขวณฺโณ วิปฺปสีทติ อสมฺมุฬฺโห
กาลํ กโรติ อุตฺตรึ อปฺปฏิวิชฺฌนฺโต พฺรหฺมโลกูปโค โหตีติ ฯ ปุน จ ตุมฺเห ภณถ

โส สาโม สุวณฺโณ เตฺตาวิหารี มิคสํเฆหิ ปริวุโต ปวเน วิจรนฺโต ปิลยกฺเขน รญฺญา
วิทฺโธ วิสปีเตน สเรน ตตฺเถว มุจฺฉิโต ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน ภควตา
ภาสิตํ เมตฺตาย ภิกฺขเว เจโตวิมุตฺติยา อาเสวิตาย ฯ เป ฯ อุตฺตรึ อปฺปฏิวิชฺฌนฺโต
พฺรหฺมโลกูปโค โหตีติ เตนหิ สาโม สุวณฺโณ เมตฺตาวิหารี อมคสํเฆหิ ปริวุโต ปวเน
วิจรนฺโต ปิลยกฺเขน รญฺญา วิทฺโธ วิสปีเตน สเรน ตตฺเถว มุจฺฉิโต ปติโตติ ยํ วจนํ
ตํ มิจฺฉา ฯ ยทิ สาโม สุวณฺโณ เมตฺตาวิหารี มุคสํเฆหิ ปริวุโต ปวเน วิจรนฺโต
ปิลยกฺเขน รญฺญา วิทฺโธ วิสปีเตน สเรน ตตฺเถว มุจฺฉิโต ปติโต เตนหิ เมตฺตาย
ภิกฺขเว เจโตวิมุตฺติยา อาเสวิตาย ฯ เป ฯ นาสฺส อคฺคิ วา วิสํ วา สตฺถํ วา กมตีติ
ยํ วจนํ ตํ มิจฺฉา ฯ อยํปิ อุภโต โกฏิโก ปญฺโห ปรมสณฺโห สุขุโม คมฺภีโร นิปุโณ
มนุสฺสสานํ คตฺเต วิมฺปโย เสทา มุญฺเจยฺยุํ โส ตวานุปฺปตฺโต วิชเฏหิ เอตํ มหาชฏาชฏิตํ
อนาคตานํ ชินฺปุตฺตานํ จกฺขุํ เทหิ นิพฺพาหนายาติ ฯ
ภาสิตมฺปิ เจตํ มหาราช ภควตา เมตฺตาย ภิกฺขเว เจโตวิมุตฺติยา อาเสวิตาย
ฯ เป ฯ อุตฺตรึ อปฺปฏิวิชฺฌนฺโต พฺรหฺมโลกูปโค โหตีติ ฯ สาโมปิ สุวณฺโณ เมตฺตาวิหารี
มิคสํเฆหิ ปริวุโต ปวเน จรติ โส ปิลยกฺเขน รญฺญา วิทฺโธ วิสปีเตน สเรน ตตฺเถว
มุจฺฉิโต ปติโต ฯ ตตฺถ ปน มหาราช การณํ อตฺถิ ฯ อตมํ ตตฺถ การณํ ฯ
เนเต มหาราช คุณา ปุคฺคลสฺส เมตฺตาภาวนาย เอเต คุณา ฯ สาโม มหาราช สุวณฺโณ
ฆฏํ อุกฺขิปนฺโต ตสฺมึ ขเณ เมตฺตาภาวนาย ปมตฺโต อโหสิ ฯ ยสฺมึ มหาราช ขเณ
ปุคฺคโล เมตฺตํ สมฺมาปนฺโน โหติ น ตสฺส ปุคฺคลสฺส ตสฺมึ ขเณ อคฺคิ วา วิสํ
วา สตฺถํ วา กมติ ฯ ตสฺส เย เกจิ อหิตกามา อุปคนฺตฺวา ตํ น ปสฺสนฺติ น
ตสฺมึ โอกาสํ ลภนฺติ ฯ เนเต มหาราช คุณา ปุคฺคลสฺส เมตฺตาภาวนาเยเต
คุณา ฯ อุปมายปิ ตํ ชานาหิ ฯ ยถา มหาราช ปุริโส สงฺคาเม สูโร อเภชฺชกวจชาลิกํ
สนฺนยฺหิตฺวา สงฺคามํ โอตรติ ตสฺส โอตรนฺตสฺส โสโร ขิตฺโต อุปคนฺตฺวา ปตติ วิกิรติ
น ตสฺส โอกาสํ ลภติ น เอเต มหาราช คุณา สงฺคามสูรสฺส อเภชฺชกวจชาลิกาย
เอเต คุณา ยสฺส สโร ขิตฺโต อุปคนฺตฺวา ปตติ วิกิรติ เอวเมว โข มหาราช น
เอเต คุณา ปุคฺคลสฺส เมตฺตาภาวนาย เอเต คุณา ฯ ยสฺมึ มหาราช ขเณ ปุคฺคโล
เมตฺตํ สมาปนฺโน โหติ น ตสฺส ปุคฺคลสฺส ตสฺมึ ขเณ อคฺคิ วา วิสํ วา สตฺถํ
วา กมติ ฯ ยถา วา ปน มหาราช ปุริโส ทิพฺพํ อนฺตรธานํ มูลํ หตฺเถ กเรยฺย

ยาว ตํ มูลํ ตสฺส หตฺถคตํ โหติ ตาว น อญฺโญ โกจิ ปกติมนุสฺโส ตํ ปุริสํ ปสฺสติ
เนโส มหาราช คุโณ ปุริสสฺส มูลสฺเสโส คุโณ อนฺตรธานสฺส ยํ โส ปกติมนุสฺสานํ
จกฺขุปเถ น ทสฺสติ เอวเมว โข มหาราช น เอเต คุณา ปุคฺคลสฺส เมตฺตาภาวนาย
เอเต คุณา ฯ ยสฺมึ มหาราช ขเณ ปุคฺคโล เมตฺตํ สมาปนฺโน โหติ น ตสฺส ปุคฺคลสฺส
ตสฺมึ ขเณ อคฺคิ วา วิสํ วา สตฺถํ วา กมติ ฯ ตสฺส เย เกจิ อหิตํ เอสิโน
อุปคนฺตฺวา น สกฺโกนฺติ อหิตํ กาตุนฺติ ฯ อจฺฉริยํ ภนฺเต นาคเสน อภูตํ ภนฺเต
นาคเสน สพฺพาปาปนิวารณา เมตฺตาภาวนาติ ฯ สพฺพกุสลคุณาวหา มหาราช เมตฺตาภาวนา
หิตานมฺปิ อหิตานมฺปิ ฯ เย เต สตฺตา วิญฺญาณพทฺธา สพฺเพสํ มหานิสํสา เมตฺตาภาวนา
สํวิภชิตพฺพาติ ฯ

เมตฺคานิสํสปญฺโห จตุตฺโถ ฯ

ภนฺเต นาคเสน กุสลการิสฺสาปิ อกุสลการิสฺสาปิ ทฺวินฺนํ วิปาโก สมสโม
อุทาหุ โกจิ วิเสโส อตฺถีติ ฯ มหาราช กุสลสฺส จ อกุสลสฺส จ วิเสโส ฯ กุสลํ
มหาราช สุขวิปากํ สคฺคสํวตฺตนิกํ อกุสลํ ทุกฺขวิปากํ นิรยสํวตฺตนิกนฺติ ฯ ภนฺเต นาคเสน
ตุมฺเห ภณถ เทวทตฺโต เอกนฺตกณฺโห เอกนฺตกาฬเกหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต โพธิสตฺโต
เอกนฺตสุกฺโก เอกนฺตสุกฺเกหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโตติ ฯ ปุน จ เทวทตฺโต ภเว ภเว
ยเสน จ ปกฺเขน จ โพธิสตฺเตน สทิโส โหติ สมสโม กทาจิ อธิโก วา ฯ ยทา
เทวทตฺโต นคเร พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺตสฺส รญฺโญ ปุโรหิตปุตฺโต อโหสิ ตทา โพธิสตฺโต
ยสสา จ นิหีโน ชาโต ฉวกจณฺฑาลกุเล อโหสิ วิชฺชาธโร วิชฺชํ ปริวตฺเตตฺวา อกาเล
อรญฺเญ อมฺพผลานิ นิพฺพตฺเตสิ ฯ เอตฺถ ตาว โพธิสตฺโต เทวทตฺตโต ชาติยา
นิหีโน ฯ ปุน จ ปรํ ยทา เทวทตฺโต ราชา อโหสิ อหิปติ สพฺพกามสมงฺคี ตทา
โพธิสตฺโต ตสฺเสว อุปโภโค อโหสิ หตฺถินาโค สพฺพลกฺขณสมฺปนฺโน ตสฺส อาจารคติวิลาสํ
อสหมาโน ราชา วธมิจฺฉนฺโต ตหฺถาจริยํ เอวํ อวจ อสิกฺขิโต เต อาจริย หตฺถินาโค
ตสฺส อากาสคมนํ นาม กาเรหีติ ตตฺถปิ ตาว โพธิสตฺโต เทวทตฺตโต ชาติยา นิหีโน
ติรจฺฉานคฺโต ลามโก ฯ ปุน จ ปรํ ยถา เทวทตฺตโต มนุสฺโส อโหสิ ปวเน ติฏฺฐติ
โส ตทา โพธิสตฺโต มหากปิ นาม มกฺกโฏ อโหสิ พลวา ปญฺจนาคพลธโร ฯ ยทา
โพธิสตฺโต ฉทฺทนฺโต นาม หตฺถินาโค อโหสิ ตทา โส ลุทฺธโก ตํ หตฺถินาคํ ฆาเตสิ
ตตฺถปิ ตาว เทวทตฺโต อธิกตโร ฯ ปุน จ ปรํ ยทา เทวทตฺโต มนุสฺโส อโหสิ